شب يلدا (شب چله)

به نظر می‌رسد كه واژه يلدا از روم وارد ايران زمين شده است و به معنی تولد می‌باشد.جشن شب يلدا از آيين مهرپرستی (ميتراييسم) ايرانيان باقی مانده است، آيين پرستش خورشيد، پرستش نور. ميتراييسم در زمان اشكانيان وساسانيان به اوج خود رسيده بود. درتقويم ايرانيان، شب و روز و ماه و سال به دقت اندازه گيری شده بود و اغلب جشن‌ها ريشه در اين مناسبت‌های زمانی داشت . همان‌گونه كه شب يلدا، طولانی ترين شب سال است، نوروز در "اعتدال بهاری"، در برابر اعتدال پاييزی كه از اول مهر آغاز می شود، جشن برابری شب و روز است. در آن روز كه روز نو می خوانند، شب با روز برابر می شود.شب يلدا به اين علت جشن گرفته می‌شده است كه از فردای آن، طول روز كه نشانه اهورا است رو به فزونی می‌يابد و بتدريج به طول شب كه نشانه ظلمت است غالب می‌شود. مردم با روشن كردن آتش به مبارزه با تاريكی و ظلمت پرداخته و به انتظار نور تا سپيده دم بيدار می‌ماندند.ميترايسم رواج فراوانی در غرب پيدا كرده بود. به طوری‌ كه چند قرن بعد ازپيدايش مسيح، مردم همچنان در روزهای مخصوص ميترايسم به جشن و پايكوبی می‌پرداختند. آن چنان كه متوليان كليسا به فكر همزمان ساختن اين جشن با يك جشن مذهبی يعنی تولد مسيح افتادند. ظاهرأ چند روز اختلاف موجود نيز به دليل اشتباه در محاسبه سال‌های كبيسه پيش آمده است. همچنين مسيحيان، روز سال نوی خود را نيز حدود دو ماه به عقب كشيدند تا بدين ترتيب يك هفته جشن بين اين دو رويداد فراهم آورند. اين را می‌توان درنام برخی از ماه‌های ميلادی نيز ديد. مثلأ سپتامبر ﴿Sept﴾، اكتبر ﴿Oct﴾، نوامبر ﴿Nov﴾ و دسامبر ﴿Dec﴾ بر طبق معنايشان طبيعتأ می‌بايست بترتيب ماه‌های ۱۰,۹,۸,۷ ميلادی باشند كه نيستند و بلكه با ماه‌های ايرانی مطابقت دارند!

برای اطلاع بيشتر می‌توانيد به اين مقاله‌ها مراجعه کنيد (۱، ۲ و ۳).

نوشته: سعيد سخنور